کاربرد منطق فازی در ارزیابی ریسک های بهداشت، ایمنی و محیط زیست پالایشگاه اول میدان گازی پارس جنوبی

ارزیابی ریسک به عنوان یکی از اجزای اصلی سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست، تکنیکی برای شناسایی و ارزیابی مولفه ها و عواملی است که ممکن است موفقیت یک پروژه یا دستیابی به یک هدف را به مخاطره بیندازند. این فرایند، روشی برای تعیین اندازه کمّی و کیفی خطرات و بررسی پیامدهای بالقوه ناشی از حوادث احتمالی بر روی افراد، مواد، تجهیزات و محیط زیست است. روش های مختلفی برای ارزیابی ریسک مورد استفاده قرار می گیرد که روش های hazop، fmea، pha، fta و eta از جمله مهم ترین این روش ها به شمار می آیند. با توجه به این که اکثر روش های مدل سازی، استدلال و محاسبات سیستم های معمول به صورت مشخص، قطعی و صریح است، توانایی ما برای بررسی صریح، دقیق و همه جانبه سیستم ها بسیار پرهزینه و زمان بر خواهد بود. در چنین شرایطی نتایج روش های معمول ارزیابی ریسک با توجه به پیوسته بودن دامنه تغییرات مولفه های شاخص جهت استفاده در مدل های ارزیابی جهت تسهیل در فرایند تصمیم گیری نمی تواند نتایج باارزشی را به همراه داشته باشد. با توجه به این که کاربرد اساسی منطق فازی تشخیص حوزه-ی متغیرهای پیوسته است، هدف اصلی این مطالعه توسعه یک روش جدید برای ارزیابی ریسک های hse با تأکید بر پتانسیل آسیب رسانی بر کارکنان، محیط زیست شغلی و تجهیزات فرایندی با استفاده از دانش نوظهور منطق فازی است. در این مطالعه اهمیت ریسک خطای hse با توجه به سه شاخص شدت اثر، احتمال وقوع و احتمال کشف به وسیله¬ی تکمیل پرسشنامه توسط متخصصان و کارشناسان پالایشگاه اول پارس جنوبی تعیین گردید. سپس مقادیر سه مولفه اصلی توسط فاکتوری به نام ضریب مشارکت پردازش و پس از فازی سازی و تبیین قواعد فازی، شاخص سطح ریسک به عنوان خروجی مدل محاسبه گردید و جهت اولویت دهی گزینه های مدیریتی و تسهیل در فرایند تصمیم گیری در چهار طبقه (غیرقابل تحمل، شدید، قابل تحمل، خفیف) دسته بندی و راهکارهایی جهت کاهش سطح ریسک به صورت جزءبه جزء پیشنهاد گردید. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که حدود 0.4 درصد ریسکهای پالایشگاه اول در سطح "غیرقابل تحمل"، 79 درصد در سطح "شدید"، 20 درصد در سطح "قابل تحمل" و حدود 0.7 درصدر در سطح "خفیف" قرار دارند. این نتایج نشان¬دهنده¬ی آن است که اکثر غالب ریسکها (حدود 99 درصد) بالاتر از سطح "شدید" بوده و بنابراین بایستی در برنامه های مدیریت محیط زیست پالایشگاه اول نسبت به کنترل و کاهش سطح آنها به حد قابل قبول اقدام نمود. این مطالعه نشان داد که منطق فازی به عنوان دانش تجزیه و تحلیل عدم قطعیت ها می تواند به عنوان ابزاری ارزشمند برای بیان انتقال تدریجی درجه وابستگی عناصر از عضویت به عدم عضویت به کار رود و باعث افزایش کارایی و قابلیت استفاده از سیستم های مورد ارزیابی گردد وکمک های ارزشمندی را به سطوح کارشناسی و مدیریتی در شناسایی و کنترل ریسک ارائه دهد.